YKS 2024'e Evden Hazırlanın! 7/24 Online Eğitim

Hemen İncele
Türk Dili ve Edebiyatı

Edebiyatın Güzel Sanatlarla İlişkisi Nedir?

Edebiyatın Güzel Sanatlarla İlişkisi

Bu yazımızda benzer özellikler taşıyan edebiyat ve güzel sanatların birbiriyle olan ilişkisini ele alacağız.
 

Sanat Nedir?

Sanat, bir duygu veya düşünceyi çeşitli malzemeler aracılığıyla şekillendirerek başka insanlarla paylaşmaktır. Sanat, insandaki “güzeli sevmek” ve ondan zevk almak duygusundan doğmuştur. Güzeli daha iyi gören, anlayan ve onu kendi görüş ve duygusuna göre ifade edebilen ender insanlara da sanatçı denir. Sanatçıların her biri gerçeği olduğu gibi değil, kendi hayallerinde yaşattıkları gibi tasvir ederek tabiattaki güzellikleri kendi duyuşlarına göre ifade ederler. Sanatın özü, insanın yaratıcılığından gelir. Duyguların sanata dönüşmesi için sanatçının özgün, yetenekli ve yaratıcı olması gerekir.

Sanatçı; eserini ortaya koyarken yaşamdaki kavramları, nesneleri ve olayları farklı bir bakış açısıyla ele alır, onları değiştirerek yeniden insanın huzuruna getirir. Bir heykeltıraş çamuru ve taşı, bir ressam renk renk boyaları, bir müzisyen sesleri, bir şair kelimeleri kendi zevkine ve sanat anlayışına göre işler. Sanat, bu yönüyle tamamen özgün ve kişiye özgüdür. Farklılık ve özgünlük olmadan sanat olamaz. Bir sanat eseri kendinden önce yapılmış sanat eserlerinin taklidi ise sanatsal bir değer taşımaz. O halde sanatçının taşıyacağı en önemli özellik özgünlük ve yaratıcılık olmalıdır.

Sanatçı ile bilim insanı birbirinden farklıdır. Bilim insanı yaşamda gördüğü doğal ve teknolojik gelişmeleri sebep ve sonuçlarıyla, gerçekçi bir şekilde ele alır. Her şeyi olduğu gibi aktarmak zorundadır. Sanatçı ise herkesin gördüğünü kendi hayal gücünden ve sanatçı ruhundan yararlanarak değiştirir, güzelleştirir, etkileyici bir üslupla aktarır. Örneğin “Bilişim Teknolojisi ve İnternet” konusunda bir bilim insanının yaklaşımı ile bir sanatçı duyarlılığı çok farklıdır. Bilim insanı bu konuda araştırma yaparken bilişim teknolojisinin ne demek olduğunu, internetin nasıl ve ne zaman ortaya çıkıp yaygınlaştığını, hayatımıza ne gibi kolaylıklar getirdiğini anlatır. Aynı konuyu bir sanatçı ele aldığında kendi hayal gücünden yararlanır, olay ve kişileri kurgular, bilişim teknolojisi ve internetin günümüz insanı üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerini bir hikâye ya da romanın olay örgüsü içinde verir.

Sanat genel olarak iki gruba ayrılır: endüstriyel sanatlar (zanaat) ve güzel sanatlar. İnsanların maddeye dayanan gereksinimlerini karşılamak için yapılan, öğrenimle birlikte deneyim, beceri ve ustalık gerektiren işlere zanaat denir. Dokumacılık, kuyumculuk, kunduracılık, cam işlemeciliği, seramikçilik, mobilyacılık, süslemecilik birer zanaattır. Edebiyat, müzik, resim, heykel, mimarlık, tiyatro gibi insanda coşku ve hayranlık uyandıran sanatlar ise güzel sanatlar olarak adlandırılır.
 

Sanat ile Zanaat Arasındaki Farklar

  • Sanatın birinci amacı güzelliktir; zanaatta ise amaç faydadır.
  • Sanat eserleri; bir fayda sağlasalar bile öncelikle güzelliğin amaçlandığı, estetik haz veren eserlerdir; zanaat eserleri ne kadar güzel olsalar da ekonomik bir değer taşır ve faydalı olma işleviyle hayatımızda bir yer tutar.
  • Sanat eserleri yaratıcılık ürünü olup özgün ve tek olan eserlerdir; zanaat eserleri ise yaratıcılık değil, ustalık ürünüdür. Zanaat ürünü eserler özgün ve tek değildir.
  • Bir sanat eserinin benzeri taklit sayılır ve bir değer taşımaz; Zanaat eserinin, birbirinden ayırt edilemeyecek ölçüde benzerleri seri olarak üretilebilir ve hepsi aynı değerdedir.

 

Güzel Sanatlar

İnsanda coşku ve estetik haz uyandıran ürün ve davranışlara güzel sanatlar denir. Güzel sanatlar çeşitli alanlarda ortaya konabilir. Güzel sanatlar için yapılan en iyi sınıflama, bu sanatların kullandıkları malzemelere göre yapılan sınıflandırmadır. Bu malzemeler fonetik ve plastik olarak ikiye ayrılır. Sesle yapılan sanatlara fonetik sanatlar, bir nesnenin görünüşünü yeniden biçimlendirmeye yönelik yapılan sanatlara ise plastik sanatlar denir. Güzel sanatların genelinde şekillenebilen (plastik) malzemeler kullanılırken edebiyat ve müzik sese dayalı sanatlardır (bknz: Edebiyat Nedir?). Bunların dışında harekete, bedensel figürlere ve sese dayanan ritmik sanatlar da güzel sanat olarak kabul edilir. Ritmik sanatlar “karma sanat” olarak da adlandırılır. Bu sınıflandırmayı tablo şeklinde gösterecek olursak:

Güzel Sanatlar Tablosu
 
» Önerilen: Edebiyatın Diğer Bilimlerle İlişkisi

İlgili Makaleler

Bir Yorum

  1. Bunu biraz anladım iyi iyi herhalde yorumlarımıza bakıyorlar dediğimiz gibi yapmaya başlıyorlar güzel dewamkee : hahajajajjajajsjksjsksjsksj

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir