Hikmet Nedir? Hikmet Örnekleri ve Özellikleri
Ana Başlıklar;
Hikmet Nedir?
Sözlükte; öğüt verici, yol gösterici, kısa, özlü söz anlamına gelen “hikmet“; Orta Asya Türkleri arasında dini, ahlaki, tasavvufi, öğretici şiirlere verilen isimdir.
Hikmetin Özellikleri
- Anadolu sahası Türk edebiyatındaki ilahinin ilk örnekleri sayılabilecek “hikmet” Ahmet Yesevi’nin şiirlerine verilen isimdir.
- 12. yy.da, Orta Asya’da Ahmet Yesevi’nin yazdığı hikmetler, dörtlük biçiminde ve hece ölçüsüyle düzenlenmiştir.
- Genellikle 12’1i hece ölçüsüyle yazılan hikmetler koşma tarzı kafiye düzeniyle kafiyelenmiştir.
- Ahmet Yesevi’nin aruz ölçüsüyle kaleme aldığı hikmetlerin bir kısmı gazel ve mesnevi tarzındadır.
Hikmet Örnekleri
Bismillah Deyip Beyan Eyleyip Hikmet Söyleyip - Ahmet Yesevi
Bismillah deyip beyan ederek hikmet söyleyipTaleb edenlere inci cevher saçtım ben işte.
Riyazeti sıkı çelip kanlar yutup
“İkinci defter” sözlerini açtım ben işte.
Nerde görsen gönlü kırık, merhem ol
Öyle mazlum yolda kalsa yoldaşı ol
Mahşer günü dergahına yakın ol
Ben-benlik güden kişilerden kaçtım ben işte
Ümmet olsan, gariplere uyar ol
Ayet ve hadisi her kim dese, duyar ol
Rızk, nasip her ne verse, tok gözlü ol
Tok gözlü olup şevk şarabın içtim ben işte.
Garip, fakir, yetimleri her kim sorar,
Razı olur o kulundan Allah.
Ey habersiz, sen bir sebep, kendisi saklar;
Hak Mustafa öğüdünü işitip dedim ben işte.
Kul Hoca Ahmed, gaflet ile ömrün geçti;
Vah ne hasret, gözden, dizden kuvvet gitti;
Vah ne yazık, pişmanlığın vakti yetişti;
Amel kılmadan kervan olup göçtüm ben işte.
Muhammed - Ahmet Yesevi
Otuz üç bin ashâba rehber olan Muhammed.Çıplaklık ve açlığa kanaatlı Muhammed;
Asi, câfi ümmete şefaatlı Muhammed.
Geceleri yatıp uyumaz, tilâvetli Muhammed;
Garip ile yetime mürüvvetli Muhammed.
Yoldan azan günahkara hidayetli Muhammed;
Muhtaç düşse herkese, kifayetli Muhammed.
Ebu Cehl ve Ebu Leheb’e siyasetli Muhammed ;
Melâmetin sabunu, selâmetli Muhammed.
Namaz, oruç kılıcı, ibadetli Muhammed;
Dinmeyip tesbih söyleyici, riyazetli Muhammed.
Lanetli, lanetlenmiş şeytana siyasetli Muhammed;
Şeriatın yoluna inayetli Muhammed.
Tarikate yol gösterici, iradetli Muhammed;
Hakikate mukteda, icazetli Muhammed.
Duaları müstecap, icabetli Muhammed;
Kötülüğe iyilik, kerametli Muhammed.
Tevfik veren zâlime, celaletli Muhammed;
Secde kılan eğilip, itaatlı Muhammed.
Beş vakit namaz olduğunda imametli Muhammed;
Mirâc aşıp vardığında şehadetli Muhammed.
Arş ve Kürsü pazarı, inayetli Muhammed;
Sekiz cennet sahibi velayetli Muhammed
» Tekke-Tasavvuf Edebiyatı
» Halk Edebiyatı
