YKS 2024'e Evden Hazırlanın! 7/24 Online Eğitim

Hemen İncele
Türk Dili ve Edebiyatı

Leff ü Neşr Nedir? Leff ü Neşr Örnekleri ve Özellikleri

Leff ü Neşr Nedir?

Leff sözlükte sarma; dürüp bir zarf içine koyma; devşirip kaldırma manasına gelmektedir. Terim olarak, beyit içinde, birinci dizede en az iki şey söylenip ikinci dizede bunları açıklayan, anlamca bunlarla ilgili olan başka kavramların kullanılması sanatına Leff ü Neşr denir. Bu sanat düzyazıda da görülebilir ilk dizede söylenenlerin ikinci dizede düzenli ya da düzensiz açıklanışına göre ikiye ayrılır.

Müretteb: Sıralı yani düzenli olarak açıklanır.
Gayr-i müretteb: Karışık yani düzensiz şekilde açıklanır.

Örnek
Ben dağlara meftunum sen denizlere hayran
Çeker dalgalar seni beniyse büyüler orman

Birinci dizede “dağlar” ve “denizler” sözcükleri ikinci dizede onlara karşılık gelen “dalga” ve “orman” sözcükleri kullanılarak leff ü neşr sanatı yapılmıştır.

 

Leff ü Neşr Örnekleri

Örnek
Biz denizde kaptan, ovada çiftçi, şehirde esnaf olan
Biz gemi yürüten, tarla süren, alışveriş yapan

Birinci dizede “denizde kaptan”, “ovada çiftçi”, “şehirde esnaf” sıralandıktan sonra ikinci dizede bu kavramlarla ilgili “gemi yürüten”, “tarla süren”, “alışveriş yapan” sözleri söylenerek leffüneşir yapılmıştır.


Bakışların kor ateş
Duruşun durgun su
Biri yakar, biri boğar

Birinci dizedeki “kor ateş” ile “yakar”, “durgun su” ile “boğar” birbiriyle ilgili sözcükler sıralanarak leffüneşir yapılmıştır.


Nedir bu savaş, insanlarda barışa azim yok mu?
Kan dökücü mızrağı atıp zeytin dalı tutmak yok mu?

Birinci dizedeki “savaş” ile ikinci dizedeki “Kan dökücü mızrağı”, birinci dizedeki “barış” ile ikinci dizedeki “zeytin dalı tutmak” birbiriyle ilgili sözcükler sıralanarak leffüneşir yapılmıştır.


Sen bana en sadık bir arkadaştın
Gönlümde ateştin, gözümde yaştın
Ne diye tutuştun, ne diye taştın
Beni kıskandırıp kırmalı mıydın?

İkinci dizedeki “ateş” ve “yaş” sözcüklerine karşılık olarak üçüncü dizede “tutuşmak” ve “taşmak” sözcükleri kullanılmıştır.


Sakın bir söz söyleme, yüzüme bakma sakın
Sesini duyan olur, sana göz koyan olur.

İlk dizede söylenen “sakın bir söz söyleme”ye ikinci dizede “sesini duyan olur” karşılığı verilmiştir. Yine ilk dizedeki “yüzüme bakma sakın” sözüne karşılık ise ikinci dizede “sana göz koyan olur” denerek anlam ilgisi kurulmuştur.


Baran değil, şafak değil, ebr-i seher değil
Göz yaşıdır, ciğer kanıdır, düd-ı ahtır.

İlk dizede baran (yağmur), şafak ve ebr-i seher (sabah bulutu) kelimelerine karşılık olarak sırasıyla göz yaşı, ciğer kanı, ve dud-ı ah (ahın dumanı) kelimeleri kullanılmıştır. “Baran – gözyaşı, şafak – ciğer kanı, ebr-i seher – dûd-ı ah” kelimeleri arasında leffuneşr sanatı yapılmıştır.


Masallarda, türkülerde, cönklerde
Seni buldum, seni duydum, seni okudum

Bu dizelerde ilk dizede söylenen sözlere ikinci dizede karşılık verilmiştir.

NOT : Leff ü Neşr ile Tenasüp sanatını birbirine karıştırmamak gerekir. Leff ü Neşr sanatında üstteki ile alttaki dize arasında söz simetrisi oluşturmak esastır. Tenasüpte ise birbirine yakın kelimeler dizelerin birçok yerine yayılabilir ve simetri oluşturmak gerekmiyor.

 
» Söz Sanatları

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir