Tekrir (Yineleme) Nedir? Tekrir Örnekleri ve Özellikleri
Tekrir (Yineleme) Nedir?
Sözün etkisini güçlendirmek için bazı sözcük veya sözcük grubunun cümle içinde veya arka arkaya gelen cümlelerde tekrarlanmasıyla yapılan edebi sanata tekrir denir. Bu tekrarlar okuyucunun dikkatini çeker, şiirin anlamını ve ahengini kuvvetlendirir.
Örnek
Resmine baktığım güzel kız, genç kızUnuttum, unuttum, unuttum seni
Eski bir albümde durursun yalnız
Unuttum, unuttum, unuttum seni
Sanatçı ikinci ve dördüncü dizelerde “unuttum, unuttum, unuttum seni” kelimelerini tekrarlayarak tekrir sanatından yararlanmıştır.
Tekrir (Yineleme) Örnekleri
Örnek
Bu yağmur bu yağmur, bu kıldan inceÖpüşten yumuşak yağan bu yağmur
Bu yağmur bu yağmur bir gün dinince
Aynalar yüzümü tanımaz olur
Bu dörtlükte “bu yağmur” sözünün tekrarıyla tekrir sanatı yapılmıştır.
Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi;
Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır.
Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi;
Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır.
Bu dörtlükte, her dizenin başında yer alan “kaldırımlar” sözcüğü ile tekrir sanatı oluşturulmuştur.
Kapalı Çarşı içinde kapalı rüya çarşıları
Kapalı Çarşı içinde öfke ve af çarşıları
Bu beyitte “Kapalı Çarşı” sözünün tekrarıyla tekrir sanatı yapılmıştır.
Büyüksün ilahi büyüksün büyük
Büyüklük yanında kalır pek küçük
Bu beyitte “büyük” sözcüğünün tekrarıyla tekrir sanatı yapılmıştır. Ayrıca tezat sanatı vardır.
Gidiyor rastgelmez bir daha tarih eşine;
Gidiyor on yedi milyon kişi takmış peşine.
Gidiyor sonsuz olan kudreti sığmaz akla;
Gidiyor göğsünü çepçevre saran bayrakla.
Bu dizelerde “gidiyor” sözcükleri ile tekrir sanatı oluşturulmuştur:
Geldi köy kızları el bağladılar.
Diz çöküp ağladılar, ağladılar!
Bu örnekte Yahya Kemal “ağladılar” sözcüğünü yineleyerek tekrir sanatını gerçekleştirmiştir.
Beni bende demem bende değilim
Bir ben vardır bende benden içeri.
Yunus Emre bu beyitte “bende” sözcüğünü tekrar ederek tekrir sanatını gerçekleştirmiştir.
Sevgili bakışında mânâ yükünü sezer
Sevgili, sevgiliyi sitemlerinde ezer
Sevgili methiyesi satırlarında gezer
Sen şiirsin güzelim, aşklarla coşmaktasın.
Bu dörtlükte “Sevgili” sözcüğünü tekrarlanarak tekrir sanatını gerçekleştirilmiştir.
Aşağıdaki dizeler de tekrir sanatına başvurulmuştur:
- Çalsevdiceğim, çal güzelim, çalmeleğim, çal
- Akşam, yine akşam, yine akşam / O dem göllerde bir kamış olsam.
- Akşam, yine akşam, yine akşam / Göllerde bu dem bir kamış olsam!
- Kimsesiz hiç kimse yok / Her kimsenin var kimsesi / Kimsesiz kaldım, / Medet ey kimsesizler kimsesi.
- Her şeyin yanından geçti bir hiç / Bir hiçin yanından geçti her şey / Bir hiçin yanından geçti bir hiç / Her şeyin yanından geçti her şey
- Korkuyorum anne, al beni içine / Alışamadım anne, al beni yine / Büyüdüm anne, evler büyüdü / Büyüdü pabuçlar, yollar büyüdü
- Ne hoş ey Tanrım, ne hoş / İller, göller, kıtalar aşmak / Ne hoş deniz deniz dolaşmak / Düşünceler gibi başıboş
- Bir sır ki yalnız gözlerimiz konuştu, / Bir sır ki yalnız, yalnız sen ve ben biliyoruz. / Bir sır ki ruhumuzun enginlerinde uçtu; / Bir sır ki gece gibi, deniz gibi hudutsuz; / Bir sır ki yalnız, yalnız sen ve ben biliyoruz.
