Bağlaçlar Konu Anlatımı | Bağlaç Örnekleri ve Türleri

Bağlaç Nedir?

Sözcükleri, sözcük gruplarını ve cümleleri bağlayan, tek başlarına anlamlı olmayıp ancak cümlede anlam kazanan sözcüklere bağlaç denir.

Türkçede farklı özellikte birçok bağlaç vardır. Bağlaçların bir kısmı tek kelimeden bir kısmı ise iki kelimeden oluşur ve iki kelimeden oluşanlara tekrarlı bağlaçlar denir.

Bağlaçlar cümlede farklı görevler üstlenebilir. Oysa “ama, fakat, oysa, öte yandan” bağlaçları daima bağlaçtır ve başka görev üstlenmez.
 

Bağlaç Türleri ve Örnekleri

 
Yalnız / Ancak Bağlaçları
Bu bağlaçlar, “ama, fakat, oysa, öte yandan” bağlaçları ile aynı anlamlıdır.

Anlamsal olarak ifadenin yönünü değiştirirler. Yani karşıt anlamlı; biri olumlu, biri olumsuz, çelişen vb. özellikte ifadeleri bağlarlar.

De Bağlacı
Genellikle “yazım” konusunda karşılaşılan bu bağlaç, daima ayrı yazılır çünkü kendi başına bir sözcüktür.

İsmin bulunma hal eki olan “-de” eki ile karıştırılmamalıdır. Bu ayrımı yaparken de bağlacının anlamları önem kazanır. Bulunma hal eki olan “-de” cümleye “bulunma, orada olma, üstünde veya içinde olma “gibi anlamlar katarken “de” bağlacı, anlamca da biçimce de çok farklıdır.

İle (-le, -la)
Yerine “ve” getirilebiliyorsa bağlaç, getirilemiyorsa il­geçtir.

• Annenle baban yarın mutlaka gelsin.
• Kardelen ile erguvanı çok kullanıyordu şiirlerinde.

Veya, Ya, Ya da, Yahut, Veyahut

• Roman veya şiir okuyunuz.
• Mutlaka gelir diyorsun, ya gelmezse?
• Hemen sus ya da dışarı çık.
• Bana sık sık mektup yaz yahut telefon et.
• Ders çalış veyahut biraz dinlen.

Ama

• Eski ama sağlam bir köşktü. (karşıtlık)
• Denize girebilirsin; ama çok açılma. (koşul)
• Temiz ama çok temiz bir yerdi burası. (pekiştirme)

Fakat, Lakin, Ne var ki

• Sinemaya gittim; fakat film bitmişti. (karşıtlık)
• Ceketimi giyebilirsin; fakat kirletme. (koşul)
• İşim bitti; lakin servis gelmedi. (karşıtlık)
• Çok zeki; ne var ki ders çalışmıyor. (karşıtlık)

Bile, Dahi

• O şarkıyı dinlerken ben bile ağladım.
• Pikniğe öğretmenlerimiz dahi gelecek.

Ki

• Duydum ki unutmuşsun gözlerimin rengini. (Cümleleri bağlamıştır.)
• Lale ki baharda açan nadide bir çiçektir. (açıklama)
• Deniz bugün öyle güzel ki… (pekiştirme)
• İnsan bu kadar umursamaz olmaz ki… (yakınma)
• Adam yorulmuş ki izin istiyor. (neden sonuç)
• Gözümü bir açtım ki hastanedeyim. (şaşırma)
• Ders çalış ki sınavı kazanabilesin. (koşul)

Oysa, Oysaki, Halbuki

• Oysa sanatçılar halkın içinde olmalıdır.
• Oysaki biz seni çok beklemiştik.
• Çok çalışıyorsunuz, halbuki dinlenmeniz gerekiyor.

Madem, Mademki, Meğer, Meğerki, Meğerse

• Madem küstün, dargındın; neden mendil salladın?
• Mademki bana inanmıyorsun, anneme sor.
• Meğer Mademki bizi yıllardır oyalıyormuş.
• Meğerki olaydan hiç haberi yokmuş.
• Meğerse okula gitmemiş bugün.

Öyleyse, Çünkü, Hatta, Yoksa, İse

• Yalan diyorsun sözlerime; öyleyse ispatla.
• Uludağ’a gidemeyeceğim; çünkü çok işim var.
• Dün babam geldi hatta sana selam söyledi.
• İyi giyin yoksa üşürsün.
• Ben güzü, o ise baharı severdi.

Ne…ne

• Ne gelen var ne giden. (olumsuzluk)
• Ne lale ne gül, eylül de eylül. (olumsuzluk)
• Ne kızı verir ne dünürü küstürür. (olumsuzluk)

Bir… bir

• Yeryüzünde bir sen bir ben varız.

Hem… hem, gerek… gerek, ister… ister, olsun … olsun, ya … ya

• Hem suçlu hem güçlü.
• Gerek bugün gerek yarın toplantıya gelebilirsiniz.
• İster inan ister inanma.
• Roman olsun şiir olsun ikisini de çok severim.
• Ya burada bekle ya eve git.