Coğrafyanın Bölümleri Nelerdir?

Coğrafyanın Bölümleri Nelerdir?

Coğrafya pek çok konuyu incelediği için bölümlere ayrılmıştır. Günümüzde coğrafya başlıca iki inceleme alanına ayrılmıştır. Doğal sistemlerle ilgili konuları Fiziki Coğrafya, Beşeri sistemlerle ilgili konuları Beşeri Coğrafya inceler. Fiziki ve beşeri coğrafya inceleme alanına göre kendi içinde bölümlere ayrılır.

A) Fiziki Coğrafya

Doğal sistemlerdeki coğrafi olayları inceler. Fiziki coğrafyanın başlıca bilim alanları şunlardır:

• Jeomorfoloji (Yeryüzü Şekilleri Bilimi): Yeryüzünün şekillenmesinde etkili olan iç-dış kuvvetleri, dağ, plato ve ova gibi yeryüzü şekillerinin oluşumunu ve dağılışını inceler.
• Klimatoloji (İklim Bilimi): İklimin ve iklim elemanlarının (sıcaklık, basınç, rüzgâr, yağış, nem) yeryüzündeki oluşumunu, etkileşimini ve yeryüzündeki dağılışını inceler.
• Hidrografya (Sular Coğrafyası): Yer üstü (okyanuslar, denizler, göller, akarsular vb.) ve yer altı sularını inceler.
• Biyocoğrafya (Canlılar Coğrafyası): Bitki ve hayvan topluluklarının yeryüzündeki dağılışını ve bu dağılışı etkileyen faktörleri inceler.
• Toprak Coğrafyası: Yeryüzündeki toprakların dağılışını ve özelliklerini inceler.
• Doğal Afetler Coğrafyası: Yeryüzünde meydana gelen afetlerin dağılışını ve özelliklerini inceler.
• Kartografya: Haritaların hazırlanışı ve haritalardan yararlanma esasları gibi konuları inceler. Bu bilim alanının bağlı olduğu matematik coğrafya ise Dünya’nın şekli, boyutları, Güneş sistemindeki yeri ve hareketlerini inceler.

B) Beşeri Coğrafya

İnsanın doğal sistemler içindeki faaliyetlerini inceler. Başlıca bilim alanları şunlardır:

• Nüfus Coğrafyası: Nüfus artışını, kır ve şehir nüfusunu, nüfusun yaş, cinsiyet, eğitim özelliklerini, yoğunluğunu, sektörel dağılımını ve bunların dağılışında etkili olan faktörleri inceler.
• Yerleşme Coğrafyası: Doğal ortamın özelliklerinin yerleşme tipleri üzerindeki etkilerini, yerleşmelerin özelliklerini ve dağılışına etki eden faktörleri inceler.
• Kültürel Coğrafya: İnsanların kültürel özelliklerini ve bunların yeryüzüne dağılışını inceler.
• Siyasi Coğrafya: Siyasi olayların mekânsal bağlarını, nedenlerini ve dağılışını inceler.
• Tarihî Coğrafya: Coğrafyanın tarihi ve coğrafi düşüncenin gelişimi üzerinde durur.
• Tarım Coğrafyası (Ziraat Coğrafyası): Ekim, dikim, hayvancılık, balıkçılık vb. etkinliklerin yeryüzündeki dağılışını ve bu dağılışta etkili olan faktörleri inceler.
• Sanayi Coğrafyası: İklim, yeryüzü şekilleri, ulaşım ve ham madde kaynaklarının sanayi işlevleri üzerindeki etkilerini ve sanayi bölgelerinin dağılışını inceler.
• Ulaşım Coğrafyası: Ulaşım üzerinde etkili olan faktörleri, ulaşım türlerini ve bunların dağılışını inceler.
• Enerji Coğrafyası: Enerji kaynaklarının nasıl oluştuğunu, yeryüzündeki dağılışını ve özelliklerini inceler.
• Ticaret Coğrafyası: Ticarete konu olan coğrafi olayların özelliklerini, dağılışını ve nedenlerini inceler.
• Turizm Coğrafyası: Turizm etkinliklerinin özelliklerini, dağılışını ve bunlara etki eden faktörleri inceler.
• Sağlık Coğrafyası: Çeşitli hastalıkların dağılışını ve bunlara etki eden faktörleri inceler.

Bölgesel Coğrafya

• Bölgeler Coğrafyası: Dünya üzerinde veya bir ülke içinde yer alan herhangi bir bölgenin genel coğrafi özelliklerini inceler.
• Ülkeler Coğrafyası: Bir ülkenin fiziki, beşerî ve ekonomik coğrafi özelliklerinin tamamını inceler.
• Kıtalar Coğrafyası: Kıtaların fiziki, beşerî ve ekonomik coğrafi özelliklerini bir arada inceler.