YKS 2024'e Evden Hazırlanın! 7/24 Online Eğitim

Hemen İncele
Coğrafya

Dünya’nın Yıllık Hareketi ve Sonuçları

Dünya’nın Yıllık Hareketi İle İlgili Terimler

Yıllık hareketin sonuçlarını daha iyi anlayabilmek için aşağıdaki kavramları bilmek gerekir.

Yer Ekseni: Kutup noktalarından ve yerin merkezinden geçtiği varsayılan doğrudur.

Ekvator: Dünya’yı iki eşit parçaya böldüğü varsayılan en büyük paralel dairesidir. Gece-gündüz süreleri her zaman on ikişer saattir. Ekvator; çizgisel hızın en fazla, yer çekiminin en az, gurup ve tan süresinin en kısa olduğu paralel dairesidir. Bu paralel aynı zamanda sürekli termik alçak basınç alanıdır.

Ekvator Düzlemi: Ekvator’un oluşturduğu düzlemdir.

Yörünge Düzlemi (Ekliptik): Dünya’nın Güneş etrafında izlediği yörünge düzlemidir.

Dönence: Güneş ışınlarının yarım kürelerde dik açıyla geldiği en son noktadır. Güneş ışınları, öğle vakti 21 Haziran’da Yengeç Dönencesi’ne (23° 27′ kuzey enlemi); 21 Aralık’ta ise Oğlak Dönencesi’ne (23° 27′ güney enlemi) dik açıyla düşer.

Kutup Daireleri: Gece veya gündüzün 24 saat yaşanabildiği enlemlerdir (66° 33′ kuzey ve güney).

Aydınlanma Çemberi: Dünya’nın aydınlık ve karanlık kısımlarını birbirinden ayıran sınıra denir. 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde kutup noktalarından, 21 Aralık ve 21 Haziran tarihlerinde ise kutup dairelerinden geçer. Yani bu çember, kutup noktaları ile kutup daireleri arasında sürekli yer değiştirir.

Ekinoks: 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerine verilen isimdir. Bu tarihlerde Dünya’da gece-gündüz eşitliği yaşanır. Güneş ışınları Ekvator’a dik açıyla gelir ve yarım kürelerde bahar mevsimi başlar.

Solstis: 21 Aralık ve 21 Haziran tarihlerine verilen isimdir. Bu tarihlerde Güneş ışınları dönencelere dik açıyla düşer.

Eksen Eğikliği: Yörünge düzlemi (ekliptik) ile Ekvator arasında 23° 27’lık bir açı vardır (Bu açı eksen eğikliği açısıdır ve dönencelerin sınırlarını belirler.).

 

Dünya’nın Yıllık Hareketi

Dünya’nın Güneş’in çevresinde dönerken izlediği yola yörünge denir. Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesi elips şeklindedir ve Güneş bu elipsin iki odak noktasından birinde bulunur.

Dünya, Güneş çevresindeki dönüşünü 365 gün 6 saatte tamamlar. Buna 1 yıl, harekete ise yıllık hareket denir. Dünya, Güneş çevresinde elips şeklindeki yörüngeyi takip ederek döner.

Dünya, yörünge hareketi sırasında Güneş’e bazen yaklaşır bazen de uzaklaşır. Dünya ile Güneş’in birbirine en çok yaklaştığı zamana günberi (perihel), en uzak olduğu zamana da günöte (afel) denir.

Dünyanın Yıllık Hareketleri ve Sonuçları
 

Dünya’nın Yıllık Hareketinin Sonuçları

Dünya’nın Yörüngesinin Elips Olmasının Sonuçları

  • Dünya’nın elips şeklindeki yörünge üzerinde hareketi esnasında Güneş’e olan uzaklığı sabit değildir. Dünya, Güneş’e yaklaşıp uzaklaşır.
  • Yeryüzünde günberi (1-3 ocak), ve günöte (1-4 temmuz) tarihleri yaşanır.
  • Güneş ile Dünya arasındaki çekim kuvveti dolayısıyla Dünya’nın yörüngesindeki dönüş hızı değişir. Dünya’nın yörünge üzerindeki hareketi sırasında Güneş’e yaklaştığı dönemlerde hızı artarken, uzaklaştığı dönemlerde hızı azalır. Bunun sonucunda;
    • Yarım kürelerde mevsim süreleri farklı olur (Kuzey Yarım Küre’de yaz mevsimi daha uzun yaşanır).
    • Eylül ekinoksu 2 gün gecikerek 21 Eylül yerine 23 Eylül’de gerçekleşir.
    • Ayların gün sayıları eşit değildir. Şubat ayı 2 gün kısa sürer. Bunun sonucunda diğer aylardan farklı olarak 28 gün 6 saat, dört yılda bir 29 gün (artık yıl) sürer.
    • Kuzey Kutup noktasında gündüz süresi gece süresinden uzundur.
Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığının değişmesi, Dünya’daki sıcaklık dağılışı üzerinde etkili değildir. Örneğin; Dünya haziran ayında Güneş’e uzak olmasına rağmen Kuzey Yarımküre’de yaz mevsimi yaşanırken; aralık ayında Güneş’e yakın olmasına rağmen, kış mevsimi yaşanır. Çünkü, yeryüzünde sıcaklık dağılışını belirleyen faktör Dünya’nın Güneş’e uzaklığı değil, güneş
ışınlarının düşme açısıdır.

İlgili Makaleler

4 Yorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir