Edebiyatın Diğer Bilimlerle İlişkisi Nedir?

Edebiyatın Bilimlerle İlişkisi

Edebiyat; güzel sanatlardan biri olması yanında, oluşturduğu sanatın kuralları ve ürünleriyle ilgilenen bir uğraş olarak da değerlendirilebilir. Edebiyat, ürünlerini ortaya koyarken ve bu ürünleri incelerken çeşitli bilim dallarıyla ilişki içindedir. Edebiyatın ilişkili olduğu bilim dalları şunlardır:
 

Edebiyat-Tarih İlişkisi

Tarih bilimi, insanların geçmişte meydana getirdiği medeniyetleri, büyük toplumsal olayları, ekonomik ve coğrafi koşulları, savaşları, doğal felaketleri, medeniyetlerin birbirleriyle ilişkilerini, her türlü sosyal ve kültürel etkinliklerini gerçekliğe bağlı kalarak inceleyen ve bu incelemelerin sonuçlarını düzenli ve sistemli hale getiren bir bilim dalıdır. Edebiyat ise insanlığın bu tarihi süreç içinde oluşturduğu sanatsal etkinliklerden biridir. Tarihi olaylar, edebiyat dünyasının en çok yararlandığı kaynaklardır. Edebiyatçı, geçmişte yaşanmış olayları bir tarihçi gibi anlatmaz.

O; gerçekle kurmacayı birleştirir, olayları duygu ve hayallerle daha etkileyici hale getirir, aklımıza değil ruhumuza hitap eder. Bu bakımdan aynı tarihi olayı anlatan bir edebi metinle tarihi metin arasında anlatım ve olayı ele alış bakımından fark olacaktır. Bu durum, herkesçe bilinen tarihi gerçeklere uymama şeklinde algılanmamalıdır. Çünkü edebi eserlerde tarihi olaylar her ne kadar kurmaca ile birleştirilse de olayın merkezinde yer alan tarihi gerçeklere uygunluk söz konusudur.

» Konu hakkında detaylı bilgi için Edebiyat-Tarih İlişkisi adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.
 

Edebiyat-Coğrafya İlişkisi

Bazı edebi metinlerin yazılış amacı, belli bir coğrafi bölgeyi tanıtmaktır. Gezi yazıları, egzotik romanlar bu türden eserlerdir; bunlar her iki bilim için de önemli kaynaklardır. Örneğin; Yaşar Kemal’in romanlarında genellikle Adana ve çevresi, Aşık Veysel’in şiirlerinde Sivas, Karacaoğlan’ın koşmalarında Anadolu’nun dağları, ırmakları, yaylaları, köyleri, dereleri; Sait Faik’in şiirlerinde deniz ve denizciler sıkça karşımıza çıkar. Bu edebi ürünler bizlere görmediğimiz, bilmediğimiz yerlerle ilgili izlenim kazandırır.

» Konu hakkında detaylı bilgi için Edebiyat-Coğrafya İlişkisi adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.
 

Edebiyat-Sosyoloji İlişkisi

Sosyoloji bilimi; insan ilişkilerini ve toplumun kültürünü, geleneklerini, aile yapısını, inançlarını, kurallarını ve değerlerini inceler. Sosyolojinin temelinde insan ve insanlar vardır. Edebiyat da insanı temel alır. Sosyolojinin araştırma alanına giren her şeyi, edebi eserde kurmacanın sınırları içinde görmek mümkündür. Roman, öykü ve tiyatrolarda toplum hayatının çeşitli yönlerini görebiliriz. Şiirlerde insan ilişkileri ve toplumun değer yargıları sıkça ele alınır. Bu bakımdan edebi ürünler sosyologlar açısından çok önemli kaynaklardır.

» Konu hakkında detaylı bilgi için Edebiyat-Sosyoloji İlişkisi adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.
 

Edebiyat-Psikoloji İlişkisi

İnsan psikolojisinin yansımaları birçok sanat dalında olduğu gibi edebiyatta da görülür. Edebi eserdeki insanın kendini ve dış dünyayı anlama çabası, etrafında olup bitenlere bir anlam vermeye çalışması, olaylardan etkilenmesi, her şeyi kendi iç dünyasında yaşaması, sevinci, mutluluğu, üzüntüsü, hayalleri, hayal kırıklıkları psikolojinin araştırma alanına giren konulardır. İyi bir edebiyatçı, insan psikolojisini de iyi bilmelidir. İnsanın, hangi olaylar karşısında nasıl bir duygu ve düşünceye kapılabileceğini tahmin edebilmelidir. Özellikle eserdeki kişilerin ruh dünyalarındaki çatışmaları ve çalkantıları çok iyi ortaya koyabilmelidir. Edebi ürünler incelendiğinde psikolojik özelliklerden yoğun bir şekilde bahseden, tamamen psikolojiye dayalı romanlar olduğu görülür. Edebiyatımızda Mehmet Rauf’un Eylül romanı Türk edebiyatında yazılmış ilk psikolojik romandır.

» Konu hakkında detaylı bilgi için Edebiyat-Psikoloji İlişkisi adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.
 

Edebiyat-Felsefe İlişkisi

Madde ve yaşamı çeşitli yönleriyle inceleyen bir düşünce sistemi olan felsefe, zaman zaman araç olarak edebî metinleri kullanmıştır. Bazı edebî metinlerin arka planında çeşitli düşünceler yatar. Toplumları etkileyen bu düşünceler, felsefî metin yalınlığıyla değil, değiştirilip dönüştürülerek anlatılır.
 

Edebiyat-Bilim ve Teknik İlişkisi

Bilim ve teknik insan hayatını etkileyen, değiştiren, insan hayatına yön veren yenilikleri, gelişmeleri içerir. Değişen insan yaşamı, tüm yenilik ve değişimleriyle edebi eserlerde yer alır. Bilim ve teknikteki gelişmeler, edebiyatın gelişimini de etkilemiştir. Örneğin, matbaanın bulunması, herkesin edebî eserlere ulaşımını kolaylaştırmış, gazetenin çıkarılmasına zemin hazırlamış; bu da gazete çevresinde gelişen edebî metinlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır.
 
» Edebiyat Nedir?