YKS 2024'e Evden Hazırlanın! 7/24 Online Eğitim

Hemen İncele
Türk Dili ve Edebiyatı

Masal Türleri ve Özellikleri

Masal Türleri Nelerdir?

Bu yazımızda masal türleri ve bu türlerin özellikleri hakkında bilgi vereceğiz. Masallar genel bir sınıflandırmaya göre dörde ayrılırlar:
 

Hayvan Masalları

Kahramanları bazen hayvanlar; bazen de hayvan ve insan olan, ders vermenin öne çıktığı, kıssadan hisse çıkarılan, kısa ve nesir şeklindeki halk anlatmalarına hayvan masalı denilir.

Hayvan Masallarının Özellikleri:

  • Diğer masallara göre daha kısadır.
  • Genellikle formel unsurlarına rastlanmaz.
  • Olaylar, şahıslarla hayvanlar arasında geçer, bazen de kahramanların tamamı hayvan olabilir.
  • Masal metinleri birden fazla olay üzerine kurulmuştur.
  • Genellikle olağanüstü kahramanlar (dev, cadı, cin vb.) yoktur.
  • Olaylarda bir bütünlük söz konusudur.
  • Hayvanlar sembolize edilerek insanlara ders verilir.

 

Asıl Halk Masalları

Dinleyiciyi inandırmak gibi bir iddiası olmayan, bünyesinde kalıplaşmış ifadeler bulunan, “masal anası”, “masal ninesi”, “masal atası” adı
verilen anlatıcılar tarafından anlatılan, hayal ürünü anlatmalara asıl halk masalı adı verilir

Asıl Halk Masallarının Özellikleri:

  • Bu tür masallar kalıp ifadeler yönünden zengindir.
  • Olaylar şahıslar, olağanüstü varlıklar ve şahıslar; bazen de insan yerine geçen hayvanlar arasında geçebilir.
  • Dev, şeytan, cin, cadı gibi ola¤anüstü kahramanlar vardır.
  • Bu tür metinlerde birden fazla olay vardır.
  • Birbirine benzeyen olaylar olduğu gibi, birbiriyle hiç ilgisi olmayan olaylarla da karşılaşabiliriz.
  • Diğer halk anlatılarına göre daha uzun olabilir.
  • Genellikle hayal mahsulü olup gerçekle ilgileri yoktur.

 

Fıkralar

Masal türleri arasında olması yönünden en çok eleştirilen türdür. Buna rağmen genellikle masal türleri arasında sayılır. Masallar ile fıkralar arasında bazı farklar vardır:

→ Masallar hayali, fıkralar ise gerçekçidir.
→ Masalların bünyesinde kalıp ifade adını verdiğimiz söyleyişler vardır. Fıkralarda bu tür kalıp ifadelere rastlanmaz.
→ Fıkra, bir fıkra kişisinin etrafında gerçekleşirken, masalda böyle bir durum yoktur.
→ Fıkra güldürürken düşünmeyi, masal ise hayal etmeyi ve uyutmayı amaçlamaktadır.
→ Masalların büyük bir bölümü daha çok çocuklara, fıkralar ise büyüklere yöneliktir.

Günlük olayları mizahın ve düşünmenin ortamında yoğuran genelde kısa olan anlatmalara fıkra denir.

Fıkraların Özellikleri:

  • Fıkralar, kısa metinlerdir.
  • Olağanüstü kahramanlar yoktur; kahramanlar günlük hayattan alınabilir.
  • Fıkraların genelde gerçekle ilgisi vardır.

 

Zincirlemeli Masallar

Hayal ürünü olup, olayları birbirine zincirleme olarak bağlanan, olağanüstü kahramanlar ve tekerleme unsurlarının fazlaca görülmediği anlatmalara zincirlemeli masal adı verilir.

İki farklı yapılanışı vardır. Birinde kahramanın başına gelen olumlu ya da olumsuz tek olay yan karakterlere aktarılır ama masaldaki bir kırılma noktasından sonra geri dönüş biçimde bir anlatıma başlanır. Bu defa, masala eklenen son yan karakterden itibaren başlanarak masal tersine işlenerek anlatılır. İkinci yapılanışta ise, yine kahramanın başından geçen olay yan karakterlere aktarılır ama giderek artan yan karakterlerle masal bu tek olayın etkisiyle sonlandırılır.

Zincirlemeli Masalların Özellikleri:

  • Bu tür masallarda birden fazla kalıp ifade yer alabilir.
  • Hayvan masallarında olduğu gibi, burada da şahıslarla hayvanlar iç içe olabilir.
  • Olağanüstü kahramanlar yok denecek kadar azdır.
  • Zincirlemeli masallarda olaylar iç içedir.
  • Bu tür masallar asıl masallara göre kısadır.
  • Zincirlemeli masalların gerçekle ilgisi olmayıp hayal ürünüdür.

 
» Masal Nedir?
» Masalın Yapı Unsurları

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir