Yazılı Anlatım Türleri ve Özellikleri

AdminŞubat 22, 2019

Yazılı Anlatım Nedir?

Duygu ve düşüncelerin, olay veya durumların belli bir plan dahilinde yazılarak anlatılmasıdır. Yazılı anlatım metne dayalı olduğundan kalıcıdır. Bu anlatımda yazan ve yazılanları okuyanlar vardır. Yazılı anlatımda başarılı olmak için her şeyden önce sözcüklerin doğru ve yerinde kullanılması gerekir. Ayrıca “kompozisyon” yani konunun ayrı ayrı bölümlerini bir araya getirebilmek ve çatısını kurmak da önemlidir. Söze nereden başlanacağı, düşüncenin nasıl ve ne şekil geliştirileceği, neler üzerinde durulacağı, hangi malzemenin ne ölçüde kullanılacağının planlanması, yazının başarılı olmasını sağlar.

Duygu veya düşünceler ister sözlü ister yazılı olarak ortaya konsun, bir hazırlık süreci gerektirir. Bu süreç, birbirine bağlı farkı aşamaları içerir. Bu aşamaları “konuyu seçmek, amaç belirlemek, bilgi toplamak, sentez yapmak, anlatım yöntemini belirlemek, bütünlük oluşturmak, dipnot koymak ve kaynakça” şeklinde sıralayabiliriz.

Genel olarak hemen her yaz›; ya bir düşünceyi işler, duyguyu yansıtır, bir isteği dile getirir ya da herhangi bir konuda bilgi verir. Yazınsal metinler olarak adlandırılan masal, şiir, roman, öykü, tiyatro gibi türler; okurda yaşama ve insana yönelik duyarlık oluşturur. Dilin anlatım olanaklarını da kullanarak okurun duygu ve düşünce dünyasında duyusal etkiler bırakır. Düşünce yazıları ya da öğretici metinler olarak adlandırılan ve geniş anlamda; makale, fıkra, eleştiri, deneme, söyleşi, röportaj, gezi yazısı, anı, günlük, biyografi, otobiyografi gibi türleri kapsayan yazıların genel amacı bilgi vermek, öğretmektir. Bu yazılar çok boyutlu düşünme, sağlıklı yargılar oluşturma becerimizi geliştirir.

Yazılı Anlatım Türleri

Yazılı metinleri temel anlam Sanatsal Metinler ve Öğretici Metinler olmak üzere iki bölüme ayırabiliriz. Bu bölümleri detaylı olarak ele alacak olursak:

Sanatsal Metinler